Tema 1

Neste primeiro tema por parte da profesora Carla Bouzada, la enseñanza de lenguas en el presente modelo educativo, nacional y autonómico, e tras unha pequena actividade introspectiva de presentación e de opinión respecto do bo e do malo do ensino dos idiomas en secundaria, tratamos a evolución das distintas leis educativas ó longo da historia de España, que é o que revisaremos nesta entrada, e finalizamos cunha actividade en grupo respecto dos ciclos formativos.

O primeiro que me gustaría resaltar é como coa observación histórica destas leis podemos comprender dos cousas: primeiro que o mundo que nos rodea e as situacións políticas do propio estado inflúen en gran medida tanto nas leis de educación coma nos contidos e as estruturas; en segundo lugar a latente inestabilidade do sistema educativo español, xa que vai cambiando cada catro ou oito anos e nunca chega a ter unha consistencia válida para tódolos axentes implicados na dirección do estado.

Respecto do ensino de linguas o primeiro que chama a atención neste repaso histórico é o peso tan importante que tiña a lingua francesa no sistema educativo español, moi por encima do que tiña o inglés ou o alemán. Isto cambia a partir dos anos 50, sen lugar a dúbida, polo poder económico estadounidense que despega trala II Guerra Mundial e o seu dominio en Alemaña. Coma é natural moito do valor que se lle dan ás linguas ven polo seu poder económico. Xa nos anos 70 o inglés instaurase como a primeira lingua estranxeira, aínda que o francés seguirá tendo presenza.

Cando falamos das leis de educación do ensino quixera resaltar a tremenda inestabilidade das mesmas dende os anos 70. Facendo un pequeno resumo temos:

1970 – LGE (Ley General de Educación)               
1978 – Constitución Española   
1980 – LOECE (Ley Organica del Estatuto de los Centros Escolares)        
1985 – LODE (Ley Organica del Derecho a la Educación) – PSOE
1990 – LOGSE (Ley Organica de Ordenación General del Sistema Educativo) – PSOE     
2002 – LOCE (Ley Organica de Calidad de la Educación) – PP (non chega a implantarse)               
2006 – LOE (Ley Organica de Educación) – PSOE              
2013 – LOMCE (Ley Orgánica para la Mejora de la Calidad Educativa) – PP           

Resulta moi evidente que cada partido político ten unha interese particular en canto a educación, e como dicía un antigo profesor meu: o que ensina, domina.

Pero deixando a un lado os intereses políticos de cada partido, podemos pensar que o tremendo número de leis do ensino – sete en 40 anos – débense a unha adaptación do ensino ás necesidades do mundo para o alumnado. E seguramente na meirande parte dos casos e dos artigos de cada unha desas leis, esas reformas trouxeron melloras xerais en tódolos aspectos. Non obstante pódese ver unha inestabilidade que pode ou non corresponderse co mundo que nos rodea, pero é unha inestabilidade tanto para as institucións, os docentes, os alumnos e mais as familias. O feito de que cada catro ou oito anos non se teña claro se unha materia vai a estar presente ou non no vindeiro ano, ou que algunhas materias, como ocorre con Filosofía, vexan cada vez mais reducidas as súas horas lectivas, ou – o caso mais flagrante na miña opinión – que a relixión siga enquistada no sistema educativo español, da a impresión de que o barco da educación quere ter dous capitáns ou mais.

Podería ser hora de que se unificase unha reforma da educación pensada no futuro, e non nos próximos catro anos, coa capacidade de reformarse e actualizarse nos puntos necesarios pero sen a necesidade de promulgar unha nova lei que anule a anterior sistematicamente.

Respecto do ensino de linguas chama a atención que a idade de inicio do ensino de lingua estranxeira, maioritariamente inglés, vai cambiando segundo a lei pero mantén unha presenza sempre en secundaria e no bacharelato.

Respecto da presenza na educación do ensino de linguas estranxeiras e, en relación a actividade que desenvolvemos en clase, tamén é preciso falar dos ciclos formativos. A aula dividiuse en tres grupos de cinco e seis membros. Cada un tivo asignado unha serie de preguntas sobre a Formación Profesional Básica, os Ciclos Formativos de Grado Medio e os Ciclos Formativos de Grado Superior. No meu grupo en particular tocou o Grado Medio. A actividade foi moi útil para entender mellor estes cursos de formación, xa que a meirande parte da aula non fixo nunca ningún.

No noso caso que trataba os Ciclos Formativos de Grado Medio atopamos que na proba de acceso dende a FP Básica non hai unha proba de linguas estranxeiras de ningún tipo. Tamén vimos que no grado medio só hai cinco cursos nos que se imparta unha lingua estranxeira. En contraste nos ciclos de grado superior o inglés está moito mais presente e nalgúns casos incluso hai unha segunda lingua estranxeira. Este inglés que se da nestes ciclos posúe un vocabulario relativo á area de desenvolvemento da actividade próxima ó ciclo e un aprendizaxe de termos e fórmulas útiles para estas actividades.

Posible percorrido polo sistema educativo.

Por último fixemos un repaso doutros ciclos de grado medio que poderían beneficiarse do ensino dunha lingua estranxeira na súa formación. A actividade completa pódese atopar aquí.

O análise dos ciclos formativos mostra que, se ben na ESO e no Bacharelato o inglés ten unha presenza continua, nos ciclos non sempre sucede. Quizás sexa porque espérase que os que se decantan polo Bacharelato irán posteriormente á universidade, onde o inglés e fundamental para adquirir un coñecemento mais global. Pódese atopar unha lista completa dos ciclos de formación ofertados en Galicia aquí. Para unha información maior poderemos dirixirnos TodoFp.