Tema 3

No tema 3 tratamos temas relacionados co proceso de ensino-aprendizaxe das linguas estranxeiras, dende usuarios involucrados no proceso ata métodos efectivos para o seu correcto aprendizaxe, as actividades e estruturas relativas ó proceso, así coma o papel do erro no proceso de aprendizaxe, a avaliación e as certificacións das linguas estranxeiras polas institucións pertinentes. Gustaríame falar mais a fondo dos puntos relativos ós usuarios involucrados, as metodoloxías e o papel do erro no proceso de aprendizaxe das linguas estranxeiras.

Os usuarios involucrados no proceso de ensino-aprendizaxe poden resumirse a cinco: as autoridades educativas, os individuos relacionados cos exames e cualificacións, os autores de manuais ou os responsables do deseño dos cursos, o profesorado e o alumnado. Como se pode observar os entes mencionados están nun orden de maior cobertura a menor. As autoridades educativas son as que están no mais alto e son as que especifican os obxectivos da aprendizaxe que tódolos demais partes terán que cumprir aínda que non obriga a usar un método específico para o seu cumprimento. No caso de Galicia a Consellería de Educación é o que desenvolve estes currículos, que poden ser consultados aquí. Os seguintes serían os encargados de realizar as probas e de cualificalas e, para iso teñen que valorar que actividades e que parámetros son mais relevantes para a súa avaliación e cualificación. En canto ós autores de manuais e os deseñadores dos cursos son os encargados da selección e ordenación dos contidos dos manuais, xa sexan textos, actividades, gramática, etc. ademais de proporcionar as instrucións necesarias para o correcto desenvolvemento do aprendizaxe por medio do manual. O seguinte nivel sería o profesorado, que ten que respectar as autoridades educativas, levar a cabo as probas, facer uso dos materiais e preocuparse de que o alumnado estea suficientemente preparado para a realización favorable das probas de avaliación. Ademais ten un papel mais directo co alumnado, xa que é o responsable da aula e do aprendizaxe do alumno, e ten que buscar ambientes e métodos que sexan favorables para o proceso de ensino-aprendizaxe. Por último temos ó alumnado, que será o encargado de desenvolver as súas competencias e destrezas grazas ó profesorado e a tódolos demais axentes implicados.

Como se pode observar trátase dun proceso mais complexo do que podería parecer, xa que implica cinco grupos distintos encargados de funcións distintas co mesmo obxectivo, que é levar a cabo un proceso de ensino-aprendizaxe funcional e efectivo para o alumnado.

Respecto da metodoloxía fixemos na aula, tras unha explicación, unha actividade en grupos no que buscamos información sobre un método de ensino para dar resposta a unha serie de preguntas coma quen o crea, cando e por qué se crea ou cales son os seus obxectivos principais. No caso do meu grupo tocou traballar a suxestopedia, para a cal fixemos unha presentación. Este método, creado polo doutor Georgi Lozanov en 1978, busca liberar ás persoas das limitacións e das normas sociais, a través dun entorno calmado, para propiciar un aprendizaxe mais eficaz. Esta metodoloxía é usada maiormente para o aprendizaxe de linguas estranxeiras. Para ilustrar mellor ó método que nos tocou tamén presentamos un vídeo da realización dunha clase mediante a suxestopedia que se pode ver na plataforma de YouTube. Aínda que a nos nos tocou a suxestopedia, ós demais membros da aula, tamén por grupos, tocoulles traballar sobre outros métodos de aprendizaxe de linguas estranxeiras cunha mesma estrutura e tamén cun vídeo ilustrativo.

Podemos dicir, ademais do relativo á actividade da aula, que en canto ás metodoloxías sempre hai e haberá algunha nova que presente mellores resultados no seu momento e no seu contexto, xa que eses resultados diminuirán co paso do tempo e outra nova metodoloxía mais efectiva sairá adiante. A pesar disto as metodoloxías sempre deberán cumprir con certos requisitos coma a aceptación polas autoridades e organizacións, a correspondencia cos currículos ou que faciliten o proceso de aprendizaxe para o alumnado e a súa posta en práctica na aula.

Por último quixera resaltar a parte relativa ó papel do erro no ensino de linguas estranxeiras, xa que me parece un punto moi interesante do que vimos na aula. Un concepto moi importante que se ten que comprender é o de interlingua, que ven sendo unha representación mais simple e distorsionada da competencia que queremos conseguir nunha lingua estranxeira, xa que esa competencia meta non tería erros. O punto medio, a lingua que se fala no medio do proceso de aprendizaxe, será esa interlingua con erros na fala. Estes erros son importantes xa que, de non se recoñecer ou corrixir, non se levará a cabo un aprendizaxe satisfactorio da competencia na lingua estranxeira que estamos a buscar. Este período de interlingua, ademais é practicamente continuo, xa que os alumnos – e todos nos – estamos nun continuo proceso de aprendizaxe ata que acadamos un nivel sen erros no uso desa lingua.

Exemplo gráfico de qué lugar ocupa a interlingua no proceso de ensino-aprendizaxe.

Como xa dixen é importante identificar estes erros para a súa corrección. Estes pódense dar por dúas razóns: as interferencias da primeira lingua que é a que usamos xeralmente para comunicarnos e da pé a recorrer a ela para intentar expresarnos na lingua estranxeira; o proceso de organización das regras da lingua que estamos a aprender, que todavía non están asentadas e, polo tanto, requiren dunha premeditación para o seu uso correcto. E estes erros poden ser tamén de dous tipos: erros de desenvolvemento, habituais dun aprendizaxe e común incluso para os falantes nativos; erros fosilizados, que son os que quedan na interlingua e son moi difíciles de corrixir xa que se perpetúan coma un hábito.

Como podemos ver, neste tema tocamos moitos temas importantes relativos ó proceso de ensino-aprendizaxe e deben terse en conta para levar a cabo un proceso eficaz e satisfactorio para tódalas partes implicadas.